Opracowanie pt. „Strażacka Niepodległa (1918-1921). Udział strażaków w walkach o odzyskanie niepodległości Polski” w zwartej, łatwej do przeczytania objętości pokazuje wysiłek organizacyjny i militarny wniesiony przez polskich strażaków we wskrzeszenie Polski z popiołów. Wysiłek ten był niebagatelny, w wielu obszarach – jedyny, a rozpoczął się długo przed listopadem 1918 r. W warunkach zaborów utworzenie straży pożarnej mającej polski charakter było podwójnie trudne. Obowiązywały istotne ograniczenia nakładane przez zaborców, powodowane ich obawami o militarny, wręcz wolnościowy charakter straży pożarnych. […] Polskie straże pożarne okazały się w godzinie próby ośrodkami walki zbrojnej i porządku publicznego, tworząc podstawy państwowego ładu. Na szczególną uwagę zasługują działania polskich strażaków na obszarach, które Polska utraciła na długo przed zaborami, jeszcze w średniowieczu. Zwykle traktuje się te ziemie jako będące pod zaborem, ale autorzy opracowania unikają tego uproszczenia, bo przecież trudniej było zachować polskość przez 600 niż przez 150 lat.